एसएमइले बुक बिल्डिङ विधिबाट सेयर बिक्री गर्न नसक्ने, कारोबारका लागि छुट्टै प्लेटफर्म

 नेपाल धितो बोर्डले साना तथा मझौला कम्पनी (एसएमइ) ले बुक बिल्डिङ विधि मार्फत साधारण सेयर बिक्री गर्न रोक लगाएको छ । बोर्डले एसएमइलाई सार्वजनिक निष्कासनको बाटो खुलाए पनि बुक बिल्डिङ विधिको विषयमा मौन रहेको हो ।

बोर्डले बिहीबार देखि साना तथा मझौला सङ्गठित संस्थाको धितोपत्र निष्कासन तथा कारोबार नियमावली २०८१ लागू गरेको छ । बोर्डले नियमावली लागू गरेपनि कार्यान्वयनका लागि आवश्यक निर्देशिका, विनियमावली तथा पूर्वाधारको पक्षमा सम्बन्धित निकायले काम गर्न भने बाँकी नै रहेको धितोपत्र बोर्डका प्रवक्‍ता निरञ्जय घिमिरेले बताए । एसएमइले सेयर निष्कासन गरेर दोस्रो बजारमा कारोबार सुरु हुन भने अझै समय लाग्ने बताउँदै घिमिरेले नियमावलीमा बुक बिल्डिङको विषयमा कुनै व्यवस्था नभएपछि सो अनुसार सेयर बिक्री गर्न पाउने छैनन् ।” 

नियमावली अनुसार साना तथा मझौला संस्थाको चुक्ता २५ करोड रुपैयाँसम्म तोकेको छ । एसएमइले सार्वजनिक निष्कासन गर्दा जारी पुँजीको न्यूनतम ३० र अधिकतम ४९ प्रतिशत सम्मको सेयर बिक्री गर्न सक्ने व्यवस्था नियमावलीले गरेको छ । यसरी बिक्री गर्ने सेयर बोर्डमा दर्ता भएको हुनु पर्छ । तर, एसएमइको साधारण सेयर निष्कासनमा आवेदकले न्यूनतम ५ सय कित्ताका लागि आवेदन दिन सक्ने व्यवस्था नियमावलीले गरेको छ । 

“न्यूनतम ५ सय कित्ता तोकिनुको कारण जोखिम बुझेको लगानीकर्ताले मात्र लगानी गरोस भन्ने हो,” घिमिरेले भने,“एसएमइको साधारण सेयरमा लगानी गर्दा बुझेको मान्छे हुनु पर्छ, सानो आकारको कम्पनी भएको हुनाले कर्नरिङको जोखिम हुने भएकाले आवेदन दिन सक्ने सेयरको संख्या ५ सय कायम गरिएको हो ।” एसएमइले पनि सेयर निष्कासन गर्दा प्रिमियममा गर्न सक्ने व्यवस्था नियमावलीले गरेको छ । साथै थप पुँजी चाहिएको अवस्थामा हकप्रद सेयरको ब्यवस्था पनि गरेको छ । तर, साधारण सेयर निष्कासनको क्रममा क्रेडिट रेटिङ अनिवार्य नभएपनि धितोपत्र बोर्डले आवश्यक देखको खण्डमा निर्देशन दिन सक्ने व्यवस्था नियमावलीमा छ । 

साथै नियमावली अनुसार बोर्डबाट सार्वजनिक निष्कासन अनुमति पाएको २ महिना भित्र बिक्री खुल्ला गरिसक्नु पर्छ । यस्ता कम्पनीको साधारण सेयरको अङ्कित मूल्य सामान्यत एक सय रुपैयाँ नै कायम हुने नियमावलीमा उल्लेख छ । 

एसएमइल साधारण सेयर निष्कासनपछि कारोबारका लागि नेपाल स्टक एक्सचेन्ज(नेप्से)ले छुट्टै कारोबार प्रणालीको विकास गर्नु पर्ने हुन्छ । त्यसका लागि नेप्सेले कारोबार विनियमावली बनाउनु पर्ने घिमिरेले बताए । साथै धितोपत्रको कारोबार हुने सङ्ख्या समेत नेप्सेले तोक्न सक्ने व्यवस्था नियमावलीले गरेको उनले बताए । साथै संस्थापक सेयरधनीका लागि ३ वर्ष र प्राइभेट इक्विटी तथा भेञचर क्यापिटलका सन्दर्भमा एक वर्ष लक इन पिरियडको व्यवस्था नियमावलीमा छ ।