नेप्से सिइओलाई प्रश्न : साना लगानीकर्तालाई कसरी सुरक्षित महसुस गराउनुहुन्छ ?

काठमाडौँ । लामो रस्साकस्सीका बीच नेपाल स्टक एक्स्चेन्ज (नेप्से) को प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सिइओ) मा चूडामणि चापागाईं नियुक्त भएका छन् ।

गत सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले माघ २५ गतेदेखि रिक्त नेप्सेको सिइओमा चापागाईंलाई नियुक्त गरेको हो । बजारमा व्यापक उतारचढाव कायम रहेका बेला सिइओ नियुक्त भएका उनलाई बजार बढाउनेसँगै लगानीकर्तालाई विश्वास दिलाउनुपर्ने चुनौती छ ।

नेपालमा अधिकांश कम्पनीको हकमा सकारात्मक समाचार सार्वजनिक हुनुअगावै सेयरको मूल्य बढ्ने र नकारात्मक समाचार सार्वजनिक हुनुअगावै मूल्य घट्ने गरेको छ । यसले कोही लगानीकर्तालाई उकास्ने र कोहीलाई निरुत्साहित गर्ने गरेको छ । त्यसैले चापागाईं सिइओ हुनेबित्तिकै बजारले कुन गति लिन्छ भन्नेमा सबैको ध्यान केन्द्रित भएको छ ।

झापाका चापागाईंसँग लामो समय सानिमा बैंकमा आबद्ध रहेर काम गरेको अनुभव छ भने हाल उनी सानिमा रिलायन्स लाइफ इन्स्योरेन्सका डेपुटी जनरल म्यानेजरसमेत हुन् । उनै चापागाईँसँग हामीले सेयर बजारको अवस्था र आगामी योजनाका बारेमा कुराकानी गरेको छौँ ।

सेयर बजारबारे अनेक भ्रम फैलिइरहेका बेला नेतृत्वमा आउनुभएको छ । अब तपाईंको पहिलो प्राथमिकता के हो ?

सेयर बजारमा ‘मल्टिपल’ समस्या हुन्छन् । हामी पनि कहिलेकाँही बिरामी हुन्छौँ । सेयर बजार पनि त्यस्तै हो । म नेप्सेमा आइसकेपछि नेप्सेलाई संस्थागत सुशासन र पारदर्शी बनाउन जोड दिन्छु ।

यहाँको टेक्नोलोजीलाई स्तरोन्नति गर्न पहल गर्नेछु । लगानीकर्ताहरूको साक्षरतामा जोड दिन्छु । समयसापेक्ष अन्तर्राष्ट्रिय बजारसँग कुनै न कुनै रणनीतिक साझेदारीसँग जोडिने कुरामा मेरो प्राथमिकता रहनेछ । त्यति गर्दा बजारमा एक हदसम्म सकारात्मक प्रभाव पर्छ भन्ने विश्वास लिएको छु ।

नेप्से पुँजीबजारको मेरुदण् भएकाले यसको सेवामा कुनै पनि सम्झौता नगरीकन चुस्त दुरुस्त रूपमा लगानीकर्ताहरूको मनोबल नघट्ने गरी उहाँहरूको विश्वास नगुम्ने गरी सेवा दिन मैले हिजो नै हाम्रो टिमलाई एकखालको म्यासेज दिइसकेको छु ।

पछिल्लो समय सेयर बजारमा धेरै भ्रमसँगै उतारचढावको अवस्था छ, यसको प्रमुख समस्या के होला ?

सेयर बजारमा विभिन्न तरिकाबाट पुँजी एकत्रित गर्ने तथा एकत्रित गरिएको पुँजीलाई सेयरका रूपमा कारोबार गर्ने व्यवस्था मिलाइएको हुन्छ । सेयर बजार भन्नेबित्तिकै यसमा कति निकाय जोडिएका हुन्छन्, कति वटा ऐनसँग यो जोडिएको हुन्छ भन्ने ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ ।

अर्थ मन्त्रालय, नेपाल राष्ट्र बैंक, धितोपत्र बोर्ड, नेप्से, अन्य संघसंस्थाका ऐन नियमजस्ता मल्टिपल कुराहरू जोडिएका हुन्छन् । सेयर बजार भनेको नेप्से मात्रै होइन । नेप्से एउटा प्रशासनिक निकाय मात्रै हो ।

कारोबार व्यवस्थित गदै लगानीकर्ताको हकहितका लागि, लगानीकर्ताको लगानी सुरक्षित होस् भन्नका लागि संस्थागत सुशासनबाट पारदर्शी रूपमा सेवा दिने ठाउँ हो यो । त्यसैले सेयर बजारको समस्या के हो र समाधान गर्न के गर्ने भनेर हाम्रो संस्थासँग मात्रै उत्तर हुँदैन ।

साना लगानीकर्ताको लगानी सुरक्षित गर्दै उनीहरूको मनोबल बढाउन तपाईंको के पहल हुन्छ ?

साना लगानीकर्तालाई सुरक्षित गर्नका लागि गर्नैपर्ने प्रमुख कुरा भनेको लगानीकर्ता सचेतना कार्यक्रम हो । अहिले लहैलहैमा लगानी गर्ने प्रवृत्ति बढिरहेको छ । त्यसमा मैलै भनेअनुरुप लगानीकर्ता सचेतना कार्यक्रम बढाउनु नै उत्तम उपाय हो ।

साना–ठुला सबै लगानीकर्ताको आ–आफ्नो ठाउँमा मूल्य छ । बुझेर, अध्ययन गरेर लगानी गर्नुप¥यो । हाम्रो शरीरलाई राम्रो बनाउन स्वास्थ्य सचेतना भनेजस्तै वित्तीय क्षेत्रको सचेतनाभित्र पनि पुँजीबजारको सचेतना चाहियो ।

लगानीकर्ताहरूले सेयर बजार के हो ? कसरी लगानी गर्ने ? भन्नेबारे बुझेर लगानी गर्नुपर्छ । लगानीकर्ताको सचेतना वृद्धिका लागि हामी द्रुतगतिमा कार्यक्रम ल्याउछौँ । त्यसका लागि हामीले प्रयास थालिसकेका छौँ ।