वाइ वाइ : घरको स्वादले बनेको अन्तर्राष्ट्रिय ब्रान्ड

‘वाइ वाइको स्वाद नचाखेको पनि कोहि होला र ? ‘ यो अभिव्यक्तिमा केवल हाँसो छैन, एउटा ब्राण्डले आम नेपालीको जीवनशैलीमा बनाएको स्थायी स्थानको गहिरो संकेत छ । वाइ वाइ अब केवल एक उत्पादन होइन, एक अनुभव हो—नेपाली स्वाद, सरलता र विश्वस्तरीय गुणवत्ताको प्रतीक हो, जुन सानो हिमाली देश नेपालबाट उठेर विश्वका पाँच महादेशमा फैलिएको छ ।

वाइ वाइ को यात्रा सुरु भएको थियो सन् १९८५ मा, जब नेपालमा आधुनिक औद्योगिक विकासको सुरुवात हुँदै थियो । चाउचाउ भन्ने शब्द नेपाली बजारमा प्रचलित हुँदै थियो, तर तत्काल पकाएर खाने “इन्स्टेन्ट” चाउचाउ अझै जनमानसमा परिचित थिएन ।

त्यसबेला नेपालमा प्राविधिक ज्ञान सीमित थियो, बजारको आकार सानो थियो, र उपभोक्ताको स्वाद पनि अझ परम्परागत थियो । तर वाइ वाइ को जन्म केवल एउटा व्यापारिक परियोजना थिएन—यो एउटा दूरदृष्टिपूर्ण सोच थियो, जसले नेपाललाई उद्योग, नवप्रवर्तन र विश्व प्रतिस्पर्धामा अघि बढाउने सपना बोकेको थियो ।

‘स्न्याक’ को पुनःपरिभाषा

वाइ वाइले चाउचाउलाई मात्र होइन, ‘स्न्याक’ संस्कृतिलाई नै नयाँ परिभाषा दियो । यसको एउटा महत्वपूर्ण पक्ष हो—पकाउनै नपर्ने, सिधा खोलेर खाने सुविधा । यस्तो नवप्रवर्तनले विशेषगरी विद्यार्थी, अफिस जाने कर्मचारी, यात्रु वर्ग लगायतका लागि वाइ वाइ  ‘ब्याकप’ खाना बन्यो ।

बालबालिकाले स्कुल झोलामा वाइ वाइ  बोक्न थाले, सडकपेटीमा स्टल खुले, अफिसका डेस्कमा यसको प्याकेट राखिन थालियो । ‘वाइ वाइ  खाऊ, रमाईलो गरौं’ भन्ने भावना फैलिन थाल्यो। एक अर्थमा भन्नुपर्दा, वाइ वाइ केवल खाजा होइन, जीवनशैली बन्यो ।

नेपाली उद्योगको गौरव

वाइ वाइको उत्पादन नेपालमै सुरु भएको भए पनि, यसको सोच सुरुदेखि नै अन्तर्राष्ट्रिय थियो । उत्पादक कम्पनी सीजी फूड्सले वाइ वाइ लाई केवल घरेलु बजारमा सीमित राखेन, विदेशमा समेत यसको माग बढाउँदै लग्यो ।

आज नेपालमा ५ वटा, भारतमा ७ वटा, र साउदी अरब, सर्बिया, बंगलादेश लगायतका अन्य मुलुकहरूमा समेत वाइ वाइको उत्पादन एकाइहरू सञ्चालनमा छन् । यसको निर्यात सञ्जाल संसारभर फैलिएको छ । भारतजस्तो विशाल बजारमा वाइ वाइले बहुराष्ट्रिय ब्राण्ड म्यागीसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै बलियो उपस्थितिको निर्माण गरिसकेको छ । कतिपय सहरहरूमा त वाइ वाइ को लोकप्रियता स्थानीय उत्पादनभन्दा बढी देखिन्छ ।

स्वादमा विविधता, पहिचानमा एकरूपता

व्यवसायिक सफलताको एक प्रमुख कारण हो—वाइ वाइले बजार परिवर्तनसँगै आफूलाई ढाल्न सकेको क्षमता । उपभोक्ताको रुचि अनुसार वाइ वाइले समय-समयमा नयाँ भेरियन्टहरू ल्यायो—वाइ वाइ आलुतामा, वाइ वाइ  स्पिनच, वाइ वाइ  तोमयम, वाइ वाइ क्विक र हालसालै बजारमा आएको वाइ वाइ हट एण्ड स्पाइसी जसले वाइ वाइ को स्वादमा विविधता ल्याउन मद्दत गर्यो ।

तर, स्वादको यो प्रयोगशीलताको बीचमा पनि वाइ वाइले आफ्नो मूल स्वाद गुमाएको छैन । आज पनि उपभोक्ताले वाइ वाइ को ‘ओरिजिनल टेस्ट’ सँगै भावनात्मक सम्बन्ध गाँस्छन् । बजार परिवर्तन, प्राविधिक विकास, र प्रतिस्पर्धाका बीचमा आफ्नै मौलिकता कायम राख्न सक्नु वाइ वाइको विशेषता हो ।

ब्रान्डभन्दा ठूलो भावना

वाइ वाइ केवल ब्रान्ड होइन—यो एक भावना हो । नेपाली उपभोक्तामाझ त यो पहिल्यै स्थापित थियो, तर हालका वर्षहरूमा वाइ वाइ ले अन्तर्राष्ट्रिय उपभोक्ताको मन जित्न थालेको छ ।

भारतमा वाइ वाइ ‘युथ कल्चर’ सँग जोडिएको छ । कलेज जानु अघि, टिफिन टाइममा, या साथीहरूसँगको भेटघाटमा वाइ वाइ  चाट मसला खाइन्छ । नेपालमै स्ट्रीट स्टलहरू, पर्यटन स्थलहरू, बसपार्कहरूदेखि एयरपोर्टसम्म वाइ वाइ पाइन्छ ।

वाइ वाइको सफलता केवल स्वादमा सीमित छैन, यसले युवा पुस्तालाई रोजगारी, सृजनशीलता, र आत्मनिर्भरताको सन्देश दिएको छ । आज नेपालभर हजारौं युवा वाइ वाइ उत्पादन, मार्केटिङ, डिस्ट्रीब्युसन र ब्राण्डिङमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा संलग्न छन् ।

डिजिटल युगमा वाइ वाइ

नयाँ पुस्ता ‘डिजिटल नेटिभ’ हो, र वाइ वाइ ले यो कुरालाई बुझ्दै डिजिटल मार्केटिङमा पनि समान सक्रियता देखाएको छ । युट्युब, टिकटक, इन्स्टाग्राम जस्ता प्लेटफर्महरूमा वाइ वाइ सम्बन्धी कन्टेन्टहरू भाइरल भइरहेका हुन्छन् ।

वाइ वाइ  च्यालेन्जदेखि वाइ वाइ रेसिपी आइडियासम्म, वाइ वाइले प्रयोगकर्ताहरूलाई सधैं प्रेरित गरिरहेको छ। डिजिटल प्ल्याटफर्महरूमा वाइ वाइ का लाखौं फ्यानहरू छन्, जसले यसलाई केवल खाना होइन—एक संस्कृति, एक ट्रेन्ड बनाइदिएका छन् ।

सामाजिक उत्तरदायित्व

वाइ वाइको उद्यमशीलता सामाजिक उत्तरदायित्वबाट टाढा छैन । हरेक विपत्तिमा—भूकम्प, बाढी, पहिरो—वाइ वाइ  अग्रपंक्तिमा पुग्ने राहत सामग्रीमध्ये एक हो, चाहे त्यो भूकम्पको बेलामा होस वा कोभिडको आतंकको समयमा ।

चौधरी फाउन्डेसनमार्फत वाइ वाइ उत्पादन गर्ने कम्पनीले स्वास्थ्य, शिक्षा, पोषण, बाल विकास, विपद् व्यवस्थापन, र सामुदायिक सशक्तिकरणमा विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसबाहेक, वाइ वाइले स्थानीय किसानसँगको सहकार्य, स्वदेशी कच्चा पदार्थको प्रयोग, र महिला सशक्तिकरणमा पनि योगदान पुर्‍याउँदै आएको छ ।

नेपालीपनको प्रतिनिधि

वाइ वाइको अर्को विशेषता भनेको—यसले नेपालीपनको प्रतिनिधित्व गर्दै आएको छ । विदेशी भूमिमा वाइ वाइको प्याकेट देख्दा पनि नेपालीहरूमा एक प्रकारको आत्मीयता जाग्छ । देश सम्झिन्छन्, बाल्यकाल सम्झन्छन्, घर सम्झन्छन् ।

अहिले वाइ वाइ विदेशी सुपरमार्केटहरूमा सजिलै पाइन्छ र नेपाली प्रवासी समुदायलाई ‘घरको स्वाद’ पुर्‍याइरहेको छ ।

स्वादमा गर्व, उत्पादनमा पहिचान

वाइ वाइ नेपाली औद्योगिक इतिहासको एउटा चम्किलो अध्याय हो । यो केवल एक उत्पादन होइन, राष्ट्रिय गौरवको प्रतीक हो । संसारका कुनाकन्दरासम्म पुगेर, नेपाली स्वाद र उद्यमशीलताको झण्डा गाड्ने ब्रान्डहरूमा वाइ वाइ अग्रपंक्तिमा पर्छ । जुनसुकै नेपालीलाई सोध्दा—वाइ वाइ  तपाईंका लागि के हो?—उत्तर आउँछ: यो हाम्रो हो ।

आज वाइ वाइ विश्वका ४० भन्दा बढी देशमा निर्यात भइरहेको छ र दर्जनौं देशमा स्थानिय उत्पादन हुँदैछ । यो सफलता केवल व्यापारिक दृष्टिकोणले होइन, राष्ट्रिय गौरवको हिसाबले पनि अतुलनीय छ । नेपाली उद्योगी विनोद चौधरीले देखाएको सपना, लगानी गरेको मेहनत र नेतृत्व क्षमताले नै नेपाली उत्पादनलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा चिनाउने बाटो बनायो । वाइ वाइ अब केवल चाउचाउ होइन, यो नेपाली आत्मविश्वास, परिश्रम र सम्भावनाको प्रतीक बनेको छ । यसले देखाएको छ कि यदि सोच ठूलो छ भने नेपाली ब्रान्डहरूले पनि विश्व बजारमा छुट्टै पहिचान बनाउन सक्छन् । वाइ वाइ को सफलताको कथामा विनोद चौधरीको नाम छुटाउन सकिँदैन, किनकि वाइ वाइ भन्नासाथ अब त्यो केवल एउटा उत्पादन होइन, त्यो त विनोद चौधरीको सपना, संघर्ष र सफलताको नाम हो ।

वाइ वाइ अर्थात विनोद चौधरी

वाइ वाइ  भन्नासाथ नेपालीको मनमा आउने पहिलो कुरा हो स्वादिलो चाउचाउ, जुन नेपालमा मात्र होइन, विश्वका धेरै देशहरूमा अत्यन्तै लोकप्रिय बनेको छ । तर यस सफलताको जरोमा जो व्यक्ति छन्, उनी हुन् विनोद चौधरी—नेपालका पहिलो र एकमात्र अर्बपति उद्यमी, जसले नेपाली उत्पादनलाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पुर्‍याउने साहस गरे । वाइ वाइको सुरुआत २०४० को दशकमा भएको थियो, जब नेपालमा नै अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको चाउचाउ उत्पादन गर्ने सपना बोकेर चौधरी ग्रुपले उद्योग स्थापना गर्‍यो । सुरुमा नेपाली बजारमा मात्र सीमित यो ब्रान्डले छोटो समयमा नै भारत, बंगलादेश हुँदै युरोप, अमेरिका र अफ्रिकासम्मको यात्रा तय गर्‍यो ।